1. euskal hitza, sorioneku
- Geurea
- 2025 Ira 02
Duela 2.000 urte baino gehiago, egungo Irulegi mendian (Nafarroa) zegoen antzinako herrixka bateko etxe batean, norbaitek objektu bat baino zerbait gehiago utzi zuen: mezu bat. Arreta handiz landutako brontzezko esku bat da, eta, gaur egundik begiratuta, iraganaz hitz egiten digu.
Zer jartzen du Irulegiko eskuan?
Eskuak forma zehatza du eta zulo bat eskumuturrean. Horrek iradoki dezake etxebizitza bateko sarreran jarri zutela, babesteko kutun gisa, zorte ona ekartzeko etxera. Eskuaren gainean, denbora desafiatu duen inskripzio bat dago.
2021ean aurkitu zutenean, aurkikuntza hunkigarria izan zen lehen aldiz ikusi zutenentzat. Pieza arkeologiko bat izateaz gain, mundua oraindik aldatzen ari zenean dagoeneko gure hizkuntzan, euskaraz, idazten zutela erakusten zuen. Lerroen artean, hitz bat nabarmentzen zen besteen gainetik: SORIONEKU. Zorioneko esan nahi du. Gure arbasoek oinordetzan utzi diguten lehen hitzak ez du gauza material batez hitz egiten. Sentimendu batez, emozio batez hitz egiten du.
Non hitz egiten da euskara?
Orain, Donostiak jasotzen du oinordetza hori. Euskaldun izatea lurralde batekoa izatea baino gehiago izan baita beti. Euskaldun terminoak “euskara duena” esan nahi du. Hortaz, euskalduna ez da bertan bizi dena, euskaraz hitz egiten duena baizik, edozein lekutan egonik ere.
Euskaldun izatea bizitzeko, aske sentitzeko eta partekatzeko modu bat da. Txoko bakoitzean euskararen soinua entzutea da, bizirik jarraitzen duen eta etxean sentiarazten gaituen historia inspiratzailearen harrotasuna da, eguzkia Kantauri itsasoan sartzen ikustearen zoriontasuna da eta jakitea gauzak batzuk denboraz harago doazela.
Irulegiko eskuak gogorarazten digu historia ez dela soilik gudekin neurtzen, bizirik irauten duten hitzekin baizik. Eta Donostiak, bere edertasunarekin, kulturarekin eta jendearekin, bere historia idazten jarraitzen du egunero. Gure hiria, gure bihotzetan bizirik jarraitzen duten hitzekin, sentimenduekin eta asmoekin osatutako historiaren lekuko bizia da, Irulegiko eskuaren modura.
Eta zu, nola sentiarazten zaitu Donostiak?
Hiriak, beren arkitektura eta paisaietatik haratago, bisitariei sentiarazten dietena direla uste dugu guk.
Eta Donostia bisitatzen duten pertsona askok esaten dute ETXEAN sentiarazten dituela.
ETXE bat, KULTURA PAREGABE baterako ATEA ZABALIK duena, hizkuntza paregabearekin: euskara. Europako zaharrena eta, oraindik ere, jatorri ezezagunekoa.
